Al jaren horen we van alles over essentiële aminozuren (uit eiwitten) en essentiële vetzuren (de onverzadigde vetzuren Omega-3, -6 en -9).
Pas sinds een aantal jaren wordt er ook regelmatig gepubliceerd over essentiële suikers.
De wetenschap die zich hiermee bezig houdt is de Glycobiologie, de wetenschap over suikers.
Het woord essentieel geeft aan dat deze stoffen van wezenlijk belang zijn maar we ze zelf niet kunnen maken en dus zijn aangewezen op onze voeding.

 

Het specifieke belang van deze essentiële suikers voor onze gezondheid op een rij:

  • Net als essentiële vetzuren en aminozuren zijn ook essentiële suikers van groot belang voor het goed functioneren van al onze cellen, dus voor alle lichaamsprocessen.
  • Essentiële suikers zijn specifiek nodig om alle communicatie tussen cellen in ons lichaam en ons brein mogelijk te maken. Denk bijvoorbeeld eens aan ons immuunsysteem: als er een foute bacterie is moeten alle cellen die hiermee te maken hebben zo spoedig mogelijk weten wat ze moeten doen. Essentiële suikers vormen als het ware ‘antennes’ op onze celwanden zodat cellen met elkaar kunnen ‘praten’ en elkaar kunnen informeren zodat de juiste ‘acties’ in werking worden gezet.
  • Ze zorgen dat de barrièrefunctie van onze slijmvliezen in het spijsverteringskanaal optimaal blijft. Deze functie is uitermate belangrijk omdat genoemde slijmvliezen toxines en ‘lichaamsvreemde’ stoffen tegenhouden. Niet intacte darmslijmvliezen kunnen uiteindelijk een ‘lekke darm’ (leaky gut) veroorzaken.
  • Bovendien zijn onze (darm)slijmvliezen eigenlijk ‘het puntje op de i’ als het gaat om de uiteindelijke vertering van voedingsstoffen. De ‘finale’ afbraak van voedingsstoffen gebeurt via de darmslijmvliezen. Door jarenlange beschadigingen van de darmslijmvliezen ontstaan er vaak tekorten aan voedingsstoffen, hoe gezond het voedingspatroon ook is. De meest voorkomende tekorten zijn: vitamine A, D, E, B12, jodium, selenium, zink, ijzer, chroom en mangaan. Heel toevallig zijn dit ook de voedingsstoffen die veel Nederlanders tekort komen. Wellicht zijn niet-intacte darmslijmvliezen voor een groot deel van de bevolking een aandachtspunt.
  • Onze spijsvertering fungeert als een soort netwerk van raderen. Elk radertje moet naar behoren functioneren om de uiteindelijke voedselvertering mogelijk te maken. Hier is veel communicatie voor nodig omdat elk spijsverteringenzym/-sap op het juiste moment aanwezig moet zijn. Je speeksel communiceert al met je alvleesklier als je eten zich nog in je mond bevindt.

De hoogste tijd dus om essentiële suikers weer toe te voegen aan ons eten. Dat is niet heel ingewikkeld, zie recept.

 

Momenteel zijn er 8 suikers die essentieel worden geacht:

Mannose, Glucose, Xylose, Galactose, Fucose, N-actyly glucosamine, N-acetylgalactosamine en siaalzuur.

 

Een aantal andere belangrijke suikers, die niet tot de essentiële suikers worden gerekend, maar die wel heel essentieel  zijn voor de gezondheid van onze darmen:

Inuline, pectine en arabinogalactan

Gezonde weetjes

Misschien is er wel geen voedingsstof waarover zoveel misverstanden bestaan als over suiker.
Dagelijks hoor je mensen aan anderen duidelijk maken dat een mens toch echt niet zonder suiker kan.
Helaas hebben ze het dan vaak over onze ‘geraffineerde suiker’ waarvan we momenteel zo’n 40 kg per persoon per jaar eten.
Deze suiker kan ons lichaam missen als kiespijn! Sterker nog, het benadeelt onze gezondheid in alle opzichten (zie bijlage Tabel Zoetmiddelen met de voor- en nadelen per zoetmiddel).
Essentiële suikers (essentieel wil zeggen dat het lichaam dit niet zelf kan aanmaken maar dat we dit via de voeding binnen moet krijgen) zijn wel degelijk belangrijk! Ze zorgen ervoor dat de communicatie tussen onze cellen vlekkeloos verloopt. Iedereen kan zich in ons digitale tijdperk wel voorstellen wat er allemaal misgaat als er geen goede informatieoverdracht is.
Hetzelfde geldt voor ons lichaam: zonder essentiële suikers gaat de communicatie tussen onze cellen stroef en niet adequaat. Dat betekent dat ons lichaam niet goed kan inspringen op veranderende omstandigheden en de homeostase (zie inleiding) moeilijk kan handhaven. Een grotere kans op ziekte is het gevolg. Zie achter in de bijlage ‘Essentiële Suikers’.
Ook onze darm heeft een grote behoefte aan essentiële suikers: ze zorgen voor gezonde darmbacteriën, regelmatige stoelgang en voorkomen dat er ongewenste gasten zich in de darm nestelen.

Aangezien een gezonde darm een basisvoorwaarde is voor optimale gezondheid is het belangrijk om naast de bovengenoemde essentiële suikers, ook dagelijks wat inuline, pectine en arabinogalactanen als suikers toe te voegen aan onze voeding.

Wil je weten welke voedingsmiddelen deze essentiële suikers bevatten en hoe je ze kunt verwerken in je dagelijkse voeding?

Zie bijlage en recepten in Weten van (h)eerlijk eten deel 2 of kijk voor meer informatie op de volgende websites: www.plantaardigevoedingssupplementen.nl/essentiele-suikers of www.essentiele-suikers.nl
Bovenstaande tekst is een deel uit het artikel ‘Essentiële suikers’ beschreven in het boek ‘Weten van (h)eerlijk eten, deel 2’.

Auteur is orthomoleculair geneeskundige Rineke Dijkinga.