Mindfulness vindt zijn oorsprong in het Boeddhisme. Bij deze aandachttraining worden Oosterse meditatie- en yogatechnieken gecombineerd met de moderne westerse psychologie. Mindfulness leert mensen bewust met handelingen en gedachten in het hier en nu om te gaan, te leven met aandacht en minder te oordelen. Gerbrand van Hout, psycholoog bij Fonds Psychische Gezondheid: “Mensen die zich met mindfulness bezighouden raken meer vertrouwd met wat zich in hun lichaam en geest afspeelt en oordelen minder hard over hun eigen gedachten en gevoelens. Om deze redenen wordt mindfulness steeds vaker ingezet, bijvoorbeeld als onderdeel van de behandeling van mensen met psychische problemen”.
Mindfulness verovert terrein.
Mindfulness werd eind jaren ’70 voor het eerst toegepast als oefenprogramma voor patiënten met chronische medische klachten zoals pijn en kanker. Inmiddels wordt deze training aan mensen met uiteenlopende psychische en lichamelijke klachten gegeven, en ook steeds meer bedrijven omarmen de training als ‘preventiemiddel’ voor hun medewerkers. Van Hout (Fonds Psychische Gezondheid): “Bij mensen met terugkerende depressies is mindfulness bewezen effectief. Zij leren de eerste signalen van een nieuwe depressie herkennen. Door bewust hierbij stil te staan accepteren zij de depressie meer en een terugval kan hier zelfs mee voorkómen worden(3). Ook mensen met bijvoorbeeld stressklachten hebben baat bij mindfulness training.
Mindfulness is vooral goed voor mensen die blijven piekeren over het verleden of de toekomst. Zij leren om te gaan met emoties en gedachten zonder dat deze hen overweldigen. Voor mensen met psychische problemen is mindfulness een goede aanvulling op hun therapie. Maar ook mensen zónder psychische problemen kunnen baat hebben bij aandachttraining. Zij leren in balans te blijven, waardoor stressklachten minder kans krijgen”.
Meer informatie.
Mindfulnesstrainingen bestaan meestal uit acht tot twaalf behandelsessies. Vrijwel alle GGZ-instellingen in Nederland bieden trainingen aan en sommige psychologen zijn ook gespecialiseerd in deze behandelmethode.
Meer informatie vindt u op de website van Fonds Psychische Gezondheid: www.psychischegezondheid.nl/mindfulness.
Hier staan oefeningen en tips en u kunt testen hoe mindful u bent.
Welke trainingen zijn er?
Mindfulness trainingen worden onderverdeeld in Mindfulness based stress reduction (MBSR of aandachttraining) en Mindfulness based cognitive therapy (MBCT, oftewel aandachtgerichte cognitieve therapie). De eerste methode leert mensen beter omgaan met stressgerelateerde klachten, zoals spanningshoofdpijn. MBCT is grotendeels gebaseerd op MBSR. MBCT richt zich specifiek op het ontwikkelen van een andere houding tegenover negatieve gedachten. Mensen leren niet te oordelen over deze gedachtenpatronen, maar ze alleen te observeren en accepteren. MBCT is effectief gebleken bij mensen met terugkerende depressies.
N.B. In 2012 financierde het Fonds Psychische Gezondheid een onderzoek van het UMC St Radboud onder mensen met terugkerende depressies. De ene helft van de testgroep kreeg een training mindfulness in combinatie met een ‘gewone’ behandeling. De andere helft kreeg alleen de ‘gewone’ behandeling en kwam op een wachtlijst voor een mindfulness training. Na afloop waren de deelnemers aan de mindfulness groep minder depressief dan de mensen van de andere groep. Zij piekerden minder en hadden minder last van malende gedachten.
Bronnen:
• Volkskrant 7 januari 2014, katern Psychologie
• Persbericht Fonds Psychische Gezondheid, 16 december 2013
