Onderzoek van het menselijk brein heeft meerdere malen aangetoond dat mensen die zich ‘normaal’ of ‘goed’ voelen, een brein hebben dat alles met een mooi laagje verdoezelt. Ze zien zichzelf slanker dan zij zijn in de spiegel, mooier, knapper. Ze geloven dat ze altijd net een beetje beter zijn dan de buurman of vrouw. Elke man gelooft dat hij beter kan autorijden dan al die anderen, weet net iets meer van voetbal, is beter in zijn vak dan zijn collega’s. Vrouwen doen hetzelfde. We sluiten onszelf af voor onze nare scherpe kantjes die we niet willen zien. Blinde vlekken. Anderen nemen die onbewust weggedrukte eigenschappen wel waar.
Mensen die neigen naar pessimisme of enigszins depressieve aanleg hebben, zien de werkelijkheid zonder deze mooier te maken. Zij kunnen zichzelf niet troosten met een klein leugentje voor eigen bestwil. Zelfkritiek is bij hen veel meer uitvergroot aanwezig. Het is een feit dat we beter presteren als wij onszelf voor ogen houden dat we beter zijn dan de rest en dat willen we bewijzen. Daardoor zetten mensen zichzelf over hun drempels en angsten heen en gaan ervoor, waardoor ze boven zichzelf kunnen uitstijgen.
Als mensen niet geleerd hebben dat ‘hoe je bent’ goed genoeg is, dan is compensatie nodig om je beter te voelen. De gemiddelde mens vult dit in gedachten automatisch in. Mensen die dat niet (meer) kunnen worden depressief genoemd. Dit is echter een zeer westerse visie op het leven.
Er is ook nog een andere weg. Mindfulness. De Boeddhistische kijk op het leven kan je helpen om de werkelijkheid zoals die is onder ogen te zien, zonder oordeel, en die volledig te accepteren en omhelzen zonder iets te hoeven veranderen of compenseren. Via Mindfulness leer je contact te maken met alles wat zich in je leven voordoet en aan jezelf zoals het is, en dat los te maken van emoties daarover.
Dan kun je het toelaten in jezelf dat je niet perfect bent en tegelijk toch goed en waardevol. Dan kun je onder ogen zien dat je misschien niet zo’n geweldige chauffeur bent, maar goed genoeg, en ben je wellicht niet zo snel geneigd je groter voor te doen op de snelweg dan je bent. Wie weet komt dat de veiligheid op de weg ten goede!
De gewoonte te compenseren, waardoor je blind wordt en grove fouten kunt maken, of erg negatief over jezelf gaat denken, waardoor je onzeker wordt en nergens toe komt, kan getransformeerd worden naar een middenweg. Een klein beetje verbloemen kan geen kwaad, een klein beetje onzeker is niet erg en weerhoudt ons ervan om zeer onbezonnen gedrag te vertonen. Mindfulness helpt ons om er te zijn zonder meer, waardoor we veel meer kunnen ontspannen.
