Peter de Keizer (35) is verouderingsbioloog en werkt als senior onderzoeker in het Erasmus MC. Hij doet onderzoek naar de vraag of je het hele lichaam kunt laten verjongen door oude cellen op te ruimen. Zo zou de veroudering dus niet alleen worden geremd, maar zelfs teruggedraaid. Vooralsnog ziet het ernaar uit dat dit binnen een paar jaar inderdaad kan. Daarbij is een sleutelrol ingeruimd voor zogenaamde senescente cellen.
Senescente cellen en kankercellen
Senescente cellen zijn de verouderingscellen die zich niet meer kunnen delen, maar die ook niet sterven. Zo zorgen ze ervoor dat een ouder lichaam zijn afmetingen en stevigheid behoudt, maar ze scheiden ook allerlei eiwitten uit, waaronder ontstekingsstoffen, die de omliggende weefsels sneller laten verouderen. Daardoor kunnen organen slechter gaan werken. De chronische ontstekingen kunnen bovendien de groei van tumoren versnellen en ze bieden een voedingsbodem voor uitzaaiende kankercellen. Daarnaast maken ze kankercellen minder gevoelig voor chemotherapie.
Tot 25% langer leven
Amerikaanse onderzoekers hebben vorig jaar aangetoond dat muizen tot wel 25 procent langer leven als hun senescente cellen worden weggehaald met behulp van een genetisch trucje. Daarmee hebben zij aangetoond dat deze cellen geen gevolg, maar een directe oorzaak zijn van veroudering. Inmiddels hebben ook anderen geprobeerd senescente cellen te doden, met bekende stoffen. Maar dat is tot nu toe niet gelukt.
Peptide
De Keizer en zijn team onderzoeken dus een stof die alléén de senescente cellen doodt en tegelijkertijd de omliggende stamcellen aanzet om nieuw weefsel te maken. Deze stof is een peptide, een klein eiwit dat makkelijk in de cellen kan doordringen. Bij muizen heeft dat een enorm effect: oude muizen gingen weer twee tot drie keer zoveel rennen in hun loopwiel, hun orgaanfunctie verbeterde en ze kregen weer meer haargroei.
Kwaliteit van leven
Met het ontdekken van de juiste stof om senescente cellen te doden, begint het traject natuurlijk pas. De Keizer heeft een eigen bedrijf opgericht om zijn ontdekking zélf om te zetten in een concrete, voor mensen te gebruiken toepassing. Hij hoopt binnen een jaar of 2 de eerste tests met patiënten te kunnen doen – in eerste instantie bij patiënten met agressieve vormen van kanker. Binnen vijf jaar wil hij dan aan ouderdomskwalen beginnen.
Uiteindelijk is niet zozeer het verlengen van de levensduur het doel, maar het verhogen van de kwaliteit van leven, ook op oudere leeftijd.
Bron: NRC, 12 januari 2017
