Op 2 december 2014 is het seminar gehouden in centrum Djoj te Rotterdam.
Marisca van der Burgh, Jose Hoekstra en Ingrid van El doen verslag.
Inleiding van Griet Daemen (pseudoniem Karin Naessen, ervaringsdeskundige)
Griet vertelt haar eigen verhaal met de bipolaire stoornis. Ze realiseerde zich hierna: ik moet een verschil maken in de wereld. Tim Wootton (psychiater) stelt dat we geestesziekte in een meer positief daglicht moeten stellen omdat er juist vaak de kwaliteiten in schuilen die goede leiders ook hebben. Behandel iemand als wat hij zou kunnen zijn – niet wat hij op dat moment is.
Phil Borges, fotograaf
Phil Borges maakte de documentaire Crazywise, over de andere kijk op geestesziekte volgens de sjamanistische traditie. Het belangrijkste is dat men weer naar cliënten gaat luisteren. Het geven van medicatie is de beste manier om niet te hoeven/willen luisteren. Met deze documentaire heeft hij weer een positief framework willen geven.
In Tibet word je gezien als een orakel als je stemmen hoort. In Noord-Kenia was hij bij de Tamburu stam. Daar wordt iemand die visioenen en stemmen hoort gezien als de voorspeller en healer van de stam. In trance geeft deze sjamaan dan antwoorden voor de vragers. Eigenlijk geldt dit voor alle stammen met sjamanen over de hele wereld, hij nam dezelfde eigenschappen en patronen tot initiatie waar. Meestal begint het al als kind, waarbij een psychotische doorbraak plaatsvindt.
Wat is het voordeel van sjamanisme? Positieve duiding van de psychoses. Het wordt helemaal niet gezien als een ziekte, maar als een GAVE! Het wordt niet gestigmatiseerd. In de tribes krijgen de mensen met psychoses een mentor en de gemeenschap draagt hen. Door ervaringsdeskundigheid wordt het sjamanisme doorgegeven. Je onderwerpt je als pupil aan de leraar en de voorouders. Zo krijgen de ervaringen zin en wordt de gevoeligheid voor energie en visioenen gekaderd en ontwikkeld. Men is als gemeenschap en als individu dankbaar voor wat God gegeven heeft. Het is een zingeving voor het leven.
Margreet de Pater, psychiater
Psychoses komen vaak voort uit trauma’s in het verleden.
De menselijke geest splitst zich in drie delen na trauma’s.
- Er is altijd nog een gezond deel (delen).
- Er zijn getraumatiseerde delen.
- Gedeeltes die het trauma overleefden of leerden overleven.
Als je met ouders leeft die de daders waren, dan moet je die overlevingsmechanismen in stand houden. Denk hierbij aan seksueel geweld, incest, abortus, een onbekende vader. Gevolgen zijn o.a. dat je (en of je familie) gaat ontkennen, verbergen, afleiding zoeken of bieden, rollen spelen, niet echt zijn, relaties zonder emoties ontwikkelen… Het proberen beter te zijn dan wat er normaal van je verwacht mag worden. Compensaties. Soms breken getraumatiseerde delen ineens door (triggers). Ook kan er sprake zijn van contact met de trauma’s van de OUDERS, die je dan als kind onbewust overneemt, er is soms moeilijk onderscheid te maken.Ouders moeten eerst zelf geheeld worden voordat zij hun kind willen helpen.
Wat helpt?
- Open de geheimen.
- De waarheid heelt de illusie / waan en helpt om de illusies op te geven.
- Doorbreek de slachtoffer-dader dynamiek in een gezin.
- Laat de systemen los waar je allemaal in vast zit alg gezinsleden, bekijk alles met nieuwe en gezonde blik (systeemtherapie) Dit eerst goed begrijpen.
- Slachtoffer voelt vaak schuld, dader voelt zich aangevallen! Dit doorzien en verwerken/bespreken.
- Trauma’s verwerken rond geboorte / zwangerschap.
- De mens met wanen groeit op door traumaverwerking. Is vaak in het getraumatiseerde kind stuk blijven hangen. Door kennis over waarheid komt de eigen kracht weer terug.
Typerend voor schizofrenie is dat er naast emotionele verwarring of verdoving, de gezonde Ik-functies zijn opgegeven, er een nieuw ‘Ik’ voor in de plaats is gekomen (Jezus, God, Napoleon, een illusie, een rol), motivatie en doelen zijn opgegeven, er is een leegte, alles kost erg veel energie, er is geen contact meer met de realiteit. Experts moeten een rolmodel zijn.
Typerend voor getraumatiseerd zijn is dat de cliënt nog actief is, dat de biografie en de oorzaken gekend worden en bewust zijn, dat slachtoffer en dader onderscheiden kunnen worden en dat experts hun eigen trauma’s kunnen toegeven.
Wat kan een mens ‘gek’ maken?
Het begint met een erg vroeg en diep ingrijpend trauma. Angst, teleurstelling, pijn, en geen uitweg meer weten. (Seksueel) geweld. Traumatisatie van liefde (liefde = existentieel). Het kan zelfs al tijdens zwangerschap spelen, rond geboorte, conceptie. Een gestorven broertje of zusje. Het probleem is de verbinding met de werkelijkheid kunnen houden.
Open dialoog 2.0
In de behandeling komt een open dialoog tot stand tussen de huidige stemmen en die uit het verleden die een rol spelen in het nu. Er kunnen levende en dode gesprekspartners zijn. Er wordt niet naar een speciaal doel of resultaat toe gewerkt. Het kan tijdens en na een psychose plaatsvinden.
Ook familie en vrienden worden erbij betrokken en allerlei begeleiders. Lotgenoten, schrijvers en kunstenaars die erbij aansluiten. Niet als slachtoffer, maar de integratie van geest en ziel stimuleren. Belangrijk is om gezag uit te oefenen op basis van gelijkheid. Dingen die niet kunnen, dienen met een liefdevolle confrontatie te worden aangegaan. “The heart of the problem is the attempted solution”.
Prof. Dr. Franz Ruppert
Zijn het krijgen van schizofrenie/psychoses wellicht een Multi-generatieprobleem? Is genezing wel mogelijk? Is het wel een ziekte?
Het blijkt dat er vaak sprake is van trauma’s in meerdere generaties (3 tot 4 generaties).
Het is de moeite waard om uit te zoeken of cliënten met minder medicatie toekunnen onder goede begeleiding. Wel is het zo dat meerdere psychotische episodes breinbeschadigingen kunnen veroorzaken. Daarom is voorzichtigheid geboden en dus niet zomaar medicatie stoppen.
- Open het geheim
- De waarheid heelt de waanzin
- Begrijp de dader-slachtoffer dynamiek
- Verlaat het systeem
Waanzin is een middel om te ontsnappen aan het systeem wanneer je er nog inzit. Mensen die getraumatiseerd zijn leggen de schuld bij het kind met gekte.
Je hebt altijd: getraumatiseerde delen, trauma-overlevingsstrategieën en gezonde delen in een getraumatiseerd mens.
Wouter Kusters
Is er wijsheid in waanzin?
Hoe omgaan met mensen in psychose.
- Creatieve therapie
- Fenomenologische psychiatrie
- Spirituele psychiatrie, transpersoonlijke psychiatrie
- Emancipatie en zingeving aanreiken
- Niet alles is ‘wijs’, ook weerwoord bieden!
- Heel goed luisteren, niet meteen alles van tafel vegen als ‘ziek denken’, niet van alles van tevoren invullen.
Sean Blackwell
“Am I bipolar or waking up?”
Blackwell is erg geïnspireerd geraakt tijdens zijn zoektocht door het boek van Stan Grof: „The Stormy Search for the Self”.
Het bewustzijn zit niet in onze hersenen of is er geen gevolg van i.t.t. wat de Prof. Dr. Schwaab aanhangers beweren. Het is groter dan dat. Sean had tijdens een crisis kenmerken van een spirituele doorbraak. Hij deed zijn kleren uit, hij voelde zich overweldigd door Gods aanwezigheid en ervoer een mystieke ‘Bliss’. Er waren ook angsten zoals voor de tv, hij voelde dat toen als kwaad en verkeerde boodschappen. Hij ging mandala’s tekenen, minder medicijnen nemen. Hij kreeg toen een depressie na de extase, was hij toch bipolair vroeg hij zich af?
Sean concludeert dat crisissen sociale processen zijn. Een soort afschuiving van grote problemen naar de meest gevoelige mensen in een sociaal systeem. Maar ieder in het systeem had eigenlijk een aandeel in het probleem. Het is in de therapeutische situatie belangrijk om de dialoog met alle betrokkenen op gang te houden.
Niet intimideren als therapeut of behandelaar, maar juist verbinding maken, open de gedachten met elkaar delen. Maatwerk leveren. Leren vertolken wat er leeft. Een gemeenschappelijke taal ontwikkelen en ook opmerken dat er verandering van betekenisgeving kan plaatsvinden. Duidelijk maken wat er aan de hand is.
Transities kunnen zijn dat er gekozen wordt voor een duidelijke helpende structuur. Echter er blijft altijd chaos over in het hoofd van een cliënt. Toewerken naar een gecontroleerde chaos. Ook durven zeggen: ik weet het ook niet. Kijken of er samenhang is te vinden over terugkerende thema’s in ‘wanen’.
Mario Domen (Soteria Nederland)
Jim van Os, de Nederlandse psychiater die aanstuurt op persoonlijke diagnostiek in de nieuwe toekomstige GGZ, wil de DSM 5 niet meer als uitgangspunt nemen, hooguit als naslagwerk. De hulpverlener heeft de uitdaging om de kracht en kwetsbaarheid te zien in het verhaal van de cliënt, staat voor de vraag of hij/zij op reis wil gaan met de cliënt door zijn ervaringen, moet zich afvragen of hij/zij kan bieden wat de cliënt echt nodig heeft.
Wat hiervoor nodig is, is vooral respect vanuit compassie!
Goed voorbeeld zijn de Soteria huizen. Loren Mosher (psychiater) begon daar al in de jaren ’70 mee in Californië. Respectvol begeleiden van mensen in een psychose. Soms is iemand zo angstig dat hij het niet uithoudt van angst, ondanks dat iemand bij hem blijft. Dan zijn toch (tijdelijk) medicijnen nodig.
Jaakko Seikkula heeft onderzocht en gevonden dat in Lapland de meeste schizofrene mensen zijn.
Het bleek niet erfelijk te zijn. Als mensen genazen vielen ze toch weer terug. Wat voor echte genezing nodig is, is de open dialoog, luisteren, uitnodigen tot spreken.
Psychose ziet hij niet als een ziekte maar als een verbroken relatie tussen de ervaringen van een persoon en de normen van de geaccepteerde mainstream opinie over de werkelijkheid. Eigenlijk werd heel vroeger dit beter geaccepteerd. Hierbij refereert hij aan historische figuren zoals Mozes die visioenen van God kreeg en daar de wet op baseerde, oudtestamentische profeten, Jeanne d’ Arc.
Ken Wilber stelt in zijn uitgebreide oeuvre aan boeken o.a. dat we allemaal al ‘Verlicht’ zijn. De kunst is om dat toe te geven, en daaraan toe te geven. Dat kan een lange weg zijn…
Mensen die afwijken van de norm. Er kan acceptatie komen door cultuurverandering. Mensen kunnen afwijken in ruimte en tijdbeleving, kunnen structuren in de maatschappij als zeer drukkend ervaren. Medisch gezien kunnen zij als ziek worden bestempeld, psychologisch gezien als verward, maatschappelijk gezien als onaangepast, spiritueel gezien als kwetsbaar. Wat je ook kunt zeggen is dat iemand zich leert integreren, dat er een ontwikkeling in zit.
Vergelijk het met de sjamanistische roeping. Eerst is er een weerstand tegen bij de persoon zelf.
Niemand wil het graag, want het is zwaar. Het vergt een gevoel van overgave aan een hogere macht.
Spiritueel ontwaken richting een sjamaan betekent door een crisis gaan, een doorbraak doormaken.
Spiritualiteit is een weg naar verlichting, van ego-identiteit die af gescheidenheid ervaart naar de spirituele identiteit in verbondenheid.
Wat ondersteunend blijkt te zijn in de USA (waar veel psychotische patiënten in de gevangenis zitten), is The Movement. Een online Support Community. Peer support noemen ze dat. Er wordt daar steeds meer gewerkt met Open Dialogue en narratieve therapie. Daardoor krijgt men meer hoop en kan het zelfvertrouwen ontwikkelen. Samen ook zoeken naar betekenis, wat is de zin van het hebben van deze ervaringen?
Wat hier uit te leren valt voor onze westerse instellingen is het inzetten van een mentor, die verbindend gezag heeft en geen instellingsgezag gebruikt. Wel een duidelijk standpunt innemen, maar dan op basis van een gelijkwaardige relatie. Het netwerk van vrienden en familie worden erbij betrokken, die gaan om de persoon met psychoses heen staan, waarbij de grenzen van wat wel en niet kan worden bewaakt. Die grenzen wordt in een open dialoog met de persoon en de groep bepaald. Via een liefdevolle confrontatie feedback geven over wat het gedrag van de psychose teweegbrengt bij de ander. Door grenzen komt er ook ruimte voor de psychose, voor het idealisme, voor de persoonlijke en collectieve illusies.
Het belangrijkste is dat we weer leren luisteren. Chaos wordt veelal als ziekte gezien, maar dat hoeft niet. Ook dissociatie is een stadium tussen het oude en nieuwe in. Geestesziekte wordt op 4 manieren bekeken:
- Medisch gezien is het ziek
- Psychisch gezien is het verwarring
- Maatschappelijk gezien is het onaangepast gedrag
- Spiritueel gezien is het bezetenheid
Van binnenuit bekeken is het op al deze gebieden in feite kwetsbaarheid. “Being with” is veel belangrijker dan “doing to” – het devies van Loren Mosher, oprichter van Soteria.
Mario Domen eindigt met een prachtig lied dat door Trijntje Oosterhuis is gezongen: “Ken je mij, wie ken je dan? Weet jij mij beter dan ik?”
De tekst is van haar vader, Huub Oosterhuis.
Ken je mij? Wie ken je dan?
Weet jij mij beter dan ik?
Ken je mij? Wie ben ik dan?
Weet jij mij beter dan ik?
Ogen die door de zon heen kijken
Zoekend naar de plek waar ik woon
Ben jij beeldspraak voor iemand
die aardig is, of onmetelijk ver,
die niet staat en niet valt
en niet voelt als ik,
niet koud en hooghartig
Hier is de plek waar ik woon
Een stoel op het water,
Een raam waarlangs het opklarend weer
Of het vallende duister voorbij vaart
Heb je geroepen? Hier ben ik
Ik zou een woord willen spreken
Dat waar en van mij is
Dat draagt wie ik ben,
dat het houdt,
Ik zou een woord willen spreken
Dat rechtop staat als mens die mij aankijkt en zegt
Ik ben jouw zuiverste zelf,
Vrees niet, versta mij, ik ben, ik ben
Ben jij de enige voor wiens ogen
Niet is verborgen van mijn naaktheid
Kan jij het hebben,
Als niemand anders,
Dat ik geen licht geef, niet warm ben,
Dat ik niet mooi ben, niet veel
Dat geen bron ontspringt
in mijn diepte
Dat ik alleen dit gezicht heb,
geen ander
Workshop 1 Sean Blackwell
Reizen door bewustzijn. Stadia van bewustzijn, door staten van bewustzijn heengaan.
Er zijn verschillende bewustzijnsstaten. Meditatief bijvoorbeeld, dronken, droomstaat, slaap, psychose, spirituele ervaring. Door de dag heen verander je steeds van bewustzijnsstaat. Zelfs kinderen kennen die, ook de spirituele staten en ervaringen.
We zijn allen in de basis niet eens zo heel verschillend wat dit betreft. Pas als anderen met een andere cultuur en andere overtuigingen naar dezelfde ervaring kijken, komen de verschillen naar boven.
Ken Wilber heeft vanuit allerlei theorieën over bewustzijn een integraal overzicht gemaakt. Vanuit psychologie, mystiek, spirituele tradities, Biologie en natuurkunde, filosofie, religie, enz. Het bewustzijn van de mensheid is niet statisch maar heeft zich ontwikkeld door de evolutie heen en ook tijdens een mensenleven ontwikkelt dit langs die weg. Hij noemde het “Spiral Dynamics”. Ieder heeft een eigen stadium van bewustzijn waar hij/zij op dat moment is. Dat kan inderdaad onderling botsen.
Van archaïsch via Tribal naar Feodaal, traditioneel, modern, postmodern.
Archaisch is vooral overleven.
Tribal is de periode van ontwikkeling van taal, de stam beschermen met wapens, offers, kannibalisme, geesten tevreden houden.
Feodaal is de weg naar het individualisme, de grote bekende rijken van de Grieken, Perzen, Egyptenaren, Romeinen, of in het Oosten de Keizerrijken in China bijvoorbeeld. Het gaat hier om het naleven en volgen van regels en wetten, Om respect.
Traditionele samenlevingen draaien om het moreel, wat is slecht en wat is goed. Wetten, Orthodoxie.
Moderne samenlevingen draaien om hard werken, doelen bereiken, materiele luxe, techniek.
Postmoderne samenlevingen verschuiven richting inhoud, verlangen richting meer sociale context, duurzaamheid, ekoproducten.
Het integrale stadium omhelst alle vorige stadia, integreert vorige stadia. Zoals het sjamanisme dat ook kan. Een sjamaan helpt zonder te manipuleren, en door ieders eigen stadium te respecteren.
Psychiatrie hoort eigenlijk nog bij het moderne stadium van ontwikkeling. Wij zoeken naar een stadium daaraan voorbij. Waarbij uit wordt gegaan van het hier en nu, met kennis en erkenning van de eigen intuïtie en de eigen ziel. Het gaat om persoonlijke integriteit en erkenning van de spirituele dimensie. Niet zozeer gericht op kennis over wat juist is maar meer pragmatisch op wat werkt!
Iedereen kan in principe op dezelfde manier ontwikkelen maar ieder is in een ander stadium. Je ontwikkelt diverse aangepaste capaciteiten passend bij het stadium waarin je bent. Sommigen ontwikkelen meer of verder dan anderen.
Een psychose kun je in die verschillende stadia van bewustzijn ondergaan! Je eigen ontwikkeling bepaalt je beeld op jezelf, de wereld en het spirituele. Dus ook spirituele ervaringen worden door ieder weer anders beleefd. De integrale visie is dat een psychose een symbolische betekenis kan hebben. Alles heeft een reden, je kunt er altijd aan groeien.
Wetenschap kan spirituele processen in de geest bewijzen. Wat je innerlijk meemaakt kun je niet bewijzen. Ook de wetenschap moet vanuit de moderne visie doorgroeien naar de postmoderne visie.
Vroeger sloot men alles wat buiten de mainstream opvattingen viel buiten. Opsluiten of doden. De moderne oplossing is medicatie. De postmoderne aanpak is complexer. Meer discussie en overleg.
De integrale aanpak kijkt naarhet trauma achter de psychose, naar natuurlijke healing, naar de werking van kundalini. Er is ook een relatie gevonden tussen de mate van trauma en bewustzijnsontwikkeling!
Zware trauma’s in de basis: misbruik, geweld,slachtoffer van verslaafden, duister, negatief.
Iets minder zware trauma’s kunnen vaak tot bipolariteit leiden. Eigenlijk hetzelfde rijtje als hierboven gemeld maar dan minder intens.
Er zijn ook transformatieve trauma’s en zelfs verlichtende trauma’s. (Helaas geen voorbeelden te melden).
De mogelijkheid om te genezen zit in iedereen, maar het hangt wel van de zwaarte af of het lukt dit op te lossen in een leven. Er zijn ook grenzen aan risico’s die genomen kunnen worden en beschikbaarheid.
Sjamanen komen uit traditionele stammen, en hun bewustzijn en cultuur komen daarmee overeen.
Ze kunnen diverse stadia door maar blijven wel gebonden aan hun eigen cultuur en betekenissen.
Overigens komt daar vaak wel telepathie bij kijken. Zij kennen een hoger bewustzijn maar ook de duistere psychose.
De psychiatrie zou mogen evolueren vanuit de moderne materialistische visie richting iets wat kan lijkten op modern sjamanisme, inclusief spiritualiteit en de emotionele dimensie.
Workshop 2 Healing the trauma of bipolar disorder, Sean Blackwell (ervaringsdeskundige, begeleider)
Volgens Sean Blackwell hebben kundalini, acute psychose en manische periodes sterk met elkaar te maken. Het ontwaken van kundalini kan lijken op een psychose of een bipolaire stoornis en is er waarschijnlijk de oorzaak ervan. Er zijn echter ook zaken die vooral bij kundalini voorkomen.
- Intense hitte of koude, die ervaren wordt als energie.
- Onwillekeurige bewegingen, trillen, schudden, irritaties, prikkelingen vooral in de armen of benen.
- Verhoogde bloeddruk en veranderingen in de frequentie van de hartslag.
- Hoofdpijn, migraine, of druk aan de binnenkant van de schedel.
- Pijnen in verschillende delen van het lichaam, vooral de rug en de nek.
(Overigens zijn dit allemaal kenmerken/symptomen die horen bij een hoge psychosomatische stress en die bewerkstelligd kunnen worden door hyperventilatie! – commentaar van Marisca)
Kundalini is geen bewezen fysieke energie, maar zonder kundalini zou er geen leven bestaan.
Vipassana meditatie kan helpen om de kundalini te sturen, op te wekken. Te veel mediteren kan echter ook een psychose opwekken.
Ook Holotropic Breathwork onder begeleiding kan helpen bij het proces. Belangrijk is dat je je laat gaan. Laat je denken los en laat gebeuren wat gebeurt. Het kan een alternatief zijn voor medicijnen, maar erg belangrijk is dat je het onder begeleiding doet en op de hoogte bent van wat het inhoudt.
(Aanbevolen A Clinical Report of Holotropic Breathwork in 11,000 Psychiatric In patients in a Community Hospital Setting.)
Belangrijke informatie over Holotropic Breathwork
De grondlegger van Holotropic Breathwork is de Amerikaanse psychiater Stanislav Grof. De van origine Tsjechische psychiater ontwikkelde deze techniek als alternatief voor LSD waar hij eerder onderzoek mee deed en experimenteerde om in cliënten een genezende doorbraak te bewerken.
Destijds werd dat echter verboden door de autoriteiten. Grof heeft als psychiater gewerkt met cliënten die allerlei achtergrond hadden, waarvan ook velen nog met actuele psychiatrische problematiek. Echter voordat hij de opleiding toegankelijk maakte voor werkers in het veld die geen psychiater zijn, heeft hij een substantiële lijst met contra-indicaties vastgesteld. Deze lijst is te vinden op de website van de Holotropic Association International. In hoofdzaak komt het neer op epilepsie, hart en vaatziekten, recente operaties, motorische problematiek en in principe alle psychiatrische problematiek waarbij medicatie moet worden ingenomen en er sprake is (geweest) van psychoses.
Als het goed is, is er voorafgaande aan inschrijving bij dergelijke workshops en begeleidingsweekenden een uitgebreid intakegesprek waarbij diverse vragenlijsten moeten worden ingevuld en ondertekend.
Ondergetekende heeft ervaring zowel als deelneemster van dergelijke weekends en later als professioneel begeleider vanuit de achtergrond analytisch tekentherapeute. Zowel in groepssetting als met individuele begeleiding in holotropisch ademwerk in eigen praktijk. Binnen het kader van die ervaring is de observatie dat mensen met diepgaande psychische problematiek het veiligst zijn bij een begeleider/-ster/team binnen een klinische setting of waarvan de supervisie plaatsvindt door een of meer professionals uit het GGZ veld. Daarnaast is het van belang voor de eventueel noodzakelijke nazorg de vaste arts, psychosociaal begeleider of andere behandelaren op de hoogte te stellen van het voornemen aan deze sessies deel te nemen. (Marisca van der Burgh)
De vrouw die met Sean Blackwell mee was gekomen, ik heb haar naam niet genoteerd, vertelde wat zij ervaren had na in 8 dagen tijd 7 healingsessies van 2,5 uur van Sean te hebben gehad. Heftig, maar hij had ingeschat dat ze het aan zou kunnen en dat bleek ook het geval. Na de sessies maakte ze een tekening (die getoond werd) van wat ze had gezien en ervaren.
- Ze herbeleefde haar geboorte, zag een alien, ogen zowel menselijk als dierlijk, ze zat vast.
- Een kindertrauma.
- Pijn, ze kon niet bewegen, zag een mond met tanden, het was als een hel met vlammen en boosheid.
- Hulpeloos, niet kunnen bewegen, geweld, emotioneel misbruik ouders en zus, verdriet, pijn nog erger als een bevalling. Maar ze voelde zich de dag erna opgelucht.
- Een gevoel van samadhi, warmte, energie, het lichaam voelt als een onderdeel van de eeuwigheid, liefde, scènes van vergeving van haar vader. Ze vergaf hem oprecht.
- Weer een moeilijke ervaring. Wordt boos en vecht. Na het gevecht gaat ze weg naar de bergen. Ziet hindoe Shiva terwijl ze daar nooit mee bezig was.
- Het idee, ik moet nu weg. Haar hoofd is niet van haar, ze heeft geen hoofd. Ze krijgt een orgastisch gevoel in haar hoofd en handen. Een gevoel van heelheid. Volmaakt, een kundalini ervaring.
Daarna was ze enorm opgeknapt. Haar kinderen vonden haar ook positief veranderd, geduldiger, minder gespannen. Ze voelt zich veel beter en opgeruimder dan voor de sessies. Ze heeft het er niet over gehad of zij nog naweeën had.